Đất Trồng Là Gì? Các Loại Đất nên chọn cho khu vườn của bạn

Cùng tìm hiểu về các loại đất trồng cây phổ biến nhất hiện nay

Nước Việt Nam ta là một quốc gia gắn liền với nền nông nghiệp lúa nước. Chính vì thế nên các loại đất trồng cây được xem như một “người bạn” gắn bó thân thiết với người nông dân nước ta.

Vậy thật ra đất trồng là gì và đâu là những loại đất trồng phổ biến nhất trong nước ta nói riêng và toàn thế giới nói chung hiện nay?

Nếu như bạn muốn biết được điều ấy, hãy cùng tụi mình đọc tiếp bài viết này để tìm ra câu trả lời chính xác nhất nhé.

Đất trồng là gì? Gồm những thành phần nào?

Trước khi chúng ta tìm hiểu sâu hơn về các loại đất trồng cây phổ biến nhất hiện nay, chúng ta nên nắm được định nghĩa rằng đất trồng thật ra là gì và đất trồng gồm những thành phần nào.

Đất trồng chính là một loại đất dinh dưỡng trồng cây, được xem như một môi trường quan trọng có tác dụng cung cấp nước, chất dinh dưỡng, oxi cho cây cũng như giúp cho cây trụ vững, tránh tình trạng bị ngã, đổ.

Đất trồng gồm có 3 thành phần chính bao gồm:

  • Phần khí: có tác dụng cung cấp oxi cho cây, làm cho đất tơi xốp và giúp rễ có thể hấp thụ được oxi tốt hơn.
  • Phần rắn: có tác dụng cung cấp cho cây các loại chất vô cơ và hữu cơ.
  • Phần lỏng: có tác dụng cung cấp một lượng nước đầy đủ cho cây, giúp cây phát triển tốt và khoẻ mạnh.

Một loại đất trồng được đánh giá là đất tốt chính là đất có tỷ lệ như sau gồm 40% chất rắn, 30% nước và 30% không khí.

Vì sao đất giữ được nước và chất dinh dưỡng?

Tụi mình xin bật mí với các bạn rằng đất có thể giữ được nước và chất dinh dưỡng là nhờ vào các hạt cát, limon, sét và chất mùn. Đất chứa nhiều hạt có kích thước bé, càng chứa nhiều mùn thì khả năng giữ nước và chất dinh dưỡng của đất càng cao.

Và sau khi đã tìm hiểu những thông tin sơ bộ, khái quát về đất trồng, chúng ta hãy tiếp tục tìm hiểu xem rằng đâu là các loại đất trồng cây phổ biến nhất hiện nay cũng như những ưu, nhược điểm của từng loại là như thế nào nhé.

Các loại đất trồng cây phổ biến nhất hiện nay

Các loại đất trồng trọt

Đối với đất trồng trọt, chúng ta có ba loại đất chính gồm đất thịt, đất cát và đất sét.

Đất thịt

Đất thịt là loại đất có thành phần gồm 25 đến 50% là cát, 30 đến 50% là mùn và 10 đến 30% là sét. Đây chính là loại đất có tính chất trung gian giữa đất cát và đất sét.

Ưu điểm của đất thịt
  • Đây chính là là loại đất trồng cây nhẹ và đất thịt trung bình có chế độ thấm nước, nhiệt độ, không khí điều hoà thuận lợi cho các quá trình lý hoá diễn ra trong đất cũng như có thể dễ dàng cày bừa và làm đất.
  • Bởi vì có lượng thành phần gồm cát, thịt và sét nên đất thịt tạo cảm giác mềm mại hơn khi sờ. Khi sờ đất có cảm giác hơi có sạn, mịn và hơi nhờn, dính khi ẩm.
  • Khi nén thành khối thì đất không bị vỡ.
  • Đây là loại đất thích hợp cho đa số các loại cây trồng.
Nhược điểm của đất thịt
  • Dễ bị vỡ vụn hoặc bị ẩm, úng nước nếu tưới quá nhiều.

Đất thịt là loại đất có tính chất trung gian giữa đất cát và đất sét

Đất thịt có thể trồng được các loại cây gì?

Bởi vì đất thịt được xem là một loại đất có tính chất trung gian giữa đất cát và đất sét nên thích hợp trồng cho đa số các loại cây trồng.

  • Đối với các loại cây gia vị như ớt, rau thơm, chanh, hương thảo,… thì khi trồng trên đất thịt sẽ giúp tăng thêm hương vị bởi các yếu tố có trong đất và thành phần cơ giới cũng như do tính chất của đất thích hợp và đủ, dẫn đến việc cây trồng đạt được những đặc tính cao về mùi hương.

 

Cây ớt được trồng trên đất thịt

  • Đối với các loại cây dược liệu chữa bệnh tại nhà thì khi trồng trên đất thịt sẽ giúp tăng dược tính tăng dầu do đặc tính tơi xốp, khả năng thông thoáng cao cùng thành phần vi sinh phong phú của đất góp phần quan trọng trong quá trình hình thành nên tinh dầu mùi hương, giúp tạo ra các mùi đặc trưng và tăng cao khả năng dược tính của cây.
  • Bạn cũng có thể lựa chọn dùng đất thịt để trồng cây bonsai bởi trong đất thịt có các thành phần như cát, mùn, phù hợp với việc định hình dáng vẻ của cây và giúp thúc đẩy quá trình phát triển bình thường của cây, không khiến cây bị phá dáng.

đất thịt để trồng cây bonsai

  • Đất thịt cũng là một loại đất thích hợp dùng để trồng các loại cây ăn trái bởi tính tươi tốt và phì nhiêu của mình. Các loại cây ăn trái được trồng trên đất thịt thường cho quả có độ ngọt cũng như hàm lượng đường cao, màu sắc và hàm lượng các chất dinh dưỡng có trong quả luôn đạt ở mức tương đối và giúp cây đậu sai quả, cho ra quả to.
  • Bạn cũng thể lựa chọn dùng đất thịt để trồng các loại hoa cảnh bởi đây là loại đất thích hợp trồng cho mọi loại hoa kiểng bởi tính ôn hoà, sa cấu bền vững, phù hợp với hệ rễ của hoa và có được hàm lượng dinh dưỡng đủ để cây phát triển tươi tốt.
  • Cũng không thể bỏ qua việc trồng các loại rau sạch trên đất thịt bởi đây chính là loại đất giúp rau sinh trưởng và phát triển tốt hơn, giúp rau phát triển mạnh hệ rễ và dễ dàng hấp thụ được các chất dinh dưỡng. Và khi rau trồng trên đất thịt được thu hoạch thường xanh và non hơn cũng như có màu sắc sặc sỡ với độ ngon ngọt tăng cao hơn so với rau được trồng trên các loại đất khác.

Cây ăn trái ở miền tây rất sai quả nhờ đất thịt

Đất cát

Đất cát là loại đất thô, có hạt cát rời rạc, khi sờ vào cảm thấy như có sạn và không nhớt nhầy. Đất cất có thành phần cơ giới gồm 80 đến 100% là cát, 0 đến 10% là mùn và 0 đến 10% là sét với các hạt cát có kích thước từ mịn (0,05 mm) đến thô (2 mm)

 

Ưu điểm của đất cát
  • Bởi vì các kẽ hở của hạt cát lớn nên đất cát có khả năng thoát nước dễ và thấm nước nhanh
  • Do kẽ hở lớn nên đất cát rất thoáng khí, có các loại vi sinh vật háo khí hoạt động một cách mạnh mẽ
  • Là loại đất dễ cày bừa và ít tốn công
Nhược điểm của đất cát
  • Khi đất khô thì rời rạc, còn khi ướt thì đất dính và bí chặt
  • Đất cát chứa ít keo cho nên khả năng giữ nước, giữ phân kém
  • Các loại vi sinh vật phát triển kém, cỏ mọc nhanh, không có lợi cho cây trồng
  • Khả năng giữ nước và phân bón kém, dễ bị xảy ra tình trạng khô hạn
  • Chất hữu cơ có trong đất thường bị phân giải nhanh nên đất cát thường nghèo mùn

Chính vì những mặt hạn chế đó nên nếu như bạn muốn cải tạo đất cát để sử dụng thì nên bón phân nhiều lần và vùi sâu cũng như khi cày sâu lật sét, bón bùn ao, tưới nước phù sa, bón phân hữu cơ để bổ sung thêm lượng sét cho đất.

Đất cát nên trồng cây gì?
  • Đối với đất cát, bạn có thể trồng được các loại cây có củ như khoai mì, khoai lang, lạc, khoai tây, vừng,…
  • Ngoài ra, bạn cũng có thể trồng cây phi lao, hay còn gọi là cây dương liễu có khả năng che chắn nắng, gió trên đất cát
  • Đất cát còn được dùng để trồng các loại cây ăn quả như dừa, cam, chanh, mận, nho, na, điều, táo
  • Bên cạnh đó, đất cát còn được dùng để trồng các loại rau màu như măng tây, nha đam và các loại cây ở nơi đất thấp, sẵn nước như lúa.

Khoai lang được trồng trong đất cát

Nếu như lựa chọn đất cát làm đất trồng, bạn nên nhớ rằng đây là loại đất khá nghèo chất dinh dưỡng nên khi trồng cây, bạn nên đào hố sâu, rộng, trộn đất cát cùng với đất thịt để cây có được độ bám cũng như khả năng sinh trưởng cao hơn.

Bạn cũng có thể dùng các loại phân như phân bò, phân trâu hay tro, trấu, xơ dừa để bón thêm cho đất cát và thường xuyên phủ rơm, rạ để giữ độ ẩm cần thiết cho cây trồng.

Khi cây bước vào giai đoạn sinh trưởng và phát triển, bạn cần phải tưới đủ nước và thường xuyên kiểm tra xem cây có dấu hiệu bệnh không để có thể tiến hành phương pháp xử lý ngay lập tức, tránh ảnh hưởng đến năng suất cây trồng sau này.

Đất pha cát trồng cây gì là thích hợp nhất?

Cây nha đam trồng trên đất pha cát

Trong đất cát người ta còn có thể chia ra được thêm một loại nữa đó chính là đất pha cát. Đây là loại đất thường xuất hiện nhiều tại những tỉnh ven biển, có tỉ lệ hạt sét thấp từ trong khoảng 0 đến 20%, có thành phần chủ yếu là cát.

Đất pha cát có đặc điểm chung là thấm nước nhanh, giữ nước kém, dễ bị khô hạn, có thể hấp thụ nhiệt nhanh khiến đất rất nóng khi thời tiết nắng và tỉ lệ mùn trong đất rất thấp, gần như không có cũng như thành phần dinh dưỡng trong đất rất thấp, nếu không biết canh tác cây trồng trên đất pha cát thì phải tốn khá nhiều chi phí trong việc cải tạo cũng như chăm sóc cây.

Chính vì những đặc điểm đó mà đất pha cát được xem là loại đất gây ra nhiều bất lợi cho những người canh tác cây nông nghiệp và công nghiệp.

Đất pha cát có thể trồng được các loại cây rau màu có giá trị kinh tế cao như măng tây, nha đam, củ đậu (sắn), khoai lang, khoai tây, lạc, dưa, đậu, vừng,… cũng như các loại cây bóng mát, chắn gió như phi lao.

Đất sét

Đất sét là loại đất cực kì dính và dẻo khi ướt cũng như có thể tạo thành những cục đất rất cứng khi khô. Thành phần cơ giới của đất gồm 0-45% là cát, 0-45% là mùn, 50-100% là sét với các hạt sét mịn, có kích thước nhỏ hơn 0.002mm và hạt mùn có kích thước trong khoảng từ 0.002 đến 0.05mm.

Đất sét có tính chất khó thấm nước, giữ nước tốt, khả năng thoát khí kém và có thể tích luỹ mùn nhiều hơn đất cát cũng như ổn định nhiệt độ hơn đất cát và có khả năng giữ nước, phân tốt, ít bị rửa trôi.

Đất sét là một trong những loại đất trồng trọt phổ biến nhất hiện nay.

Ưu điểm của đất sét
  • Đây là loại đất có khả năng giữ nước nhiều và có nhiệt độ thay đổi chậm hơn so với nhiệt độ không khí
  • Có tỷ lệ mùn nhiều hơn đất cát
  • Có khả năng ổn định nhiệt độ hơn đất cát
  • Bởi vì trong đất sét có chứa nhiều keo nên có khả năng hấp thu các loại chất dinh dưỡng tốt hơn cũng như có thể giữ nước, giữ phân tốt.
  • Do ít bị rửa trôi nên đa phần đất sét giàu chất dinh dưỡng hơn đất cát, tuy nhiên cần lưu ý rằng nhiều khi đất sét giữ quá chặt các chất dinh dưỡng nên cây trồng khó có thể hấp thu được.
  • Chất hữu cơ phân giải trong đất sét thường phân giải chậm nên có thể tích luỹ nhiều hơn đất cát
  • Tỷ lệ mùn và đất trong đất sét thường kết hợp với nhau tạo nên một phức hợp bền vững
Nhược điểm của đất sét
  • Bởi vì đất sét có hạt nhỏ nên khó thấm nước, dẫn đến việc cây trồng dễ rơi vào tình trạng ngập, úng
  • Khả năng thoáng khí kém
  • Đất sét là loại đất nghèo chất hữu cơ nên có sức cản lớn, cứng chặt, tốn nhiều công sức trong việc làm đất
  • Khi đất sét bị hạn sẽ xảy ra tình trạng nứt nẻ mặt đất, khiến rễ cây trong đất bị đất

Bạn có thể cải tạo đất sét bằng cách bón phân hữu cơ và vôi, phân xanh, phân chuồng cũng như bón cát hoặc tưới nước phù sa thô cho đất sét.

Đất sét có thể trồng được cây gì?

Những loại cây có thể trồng được trên đất sét bao gồm:

  • Các loại cây trữ nước và các loại cây lấy củ, quả đem lại năng suất cao cho nhà nông.

các loại đất

Các loại đất trồng cây công trình

Đối với đất dùng để trồng cây công trình, chúng ta thường gặp ba loại đất chính đó chính là đất phù sa, đất đen và đất đỏ.

Đất phù sa – Đất dinh dưỡng trồng cây

Đất phù sa là loại đất thịt, đất mùn được hình thành và tiến hoá chậm do sự phong hoá của đá và phân huỷ của xác động, thực vật và chịu sự ảnh hưởng của các yếu tố môi trường.

Đây là loại đất được mệnh danh là có thể dùng để trồng cây tốt nhất ở thời điểm hiện nay.

Đất phù sa có nhiều tại những bãi bồi của các sông lớn tại Việt Nam như sông Hồng, sông Cửu Long, sông Đáy, sông Đồng Nai với hàm lượng phù sa cao, được bồi đắp màu mỡ hằng năm và có thành phần tự nhiên gồm đất keo và đất sét.

Đất phù sa

Ưu điểm của đất phù sa
  • Đất phù sa được dùng làm chất nền cho thực vật bám rễ, hút nước và chất dinh dưỡng để nuôi sinh khối thân, lá, hoa, quả.
  • Đất có độ giữ nước vừa phải, không quá kém như đất cát cũng không quá chặt như đất sét, giúp cây hấp thu được dưỡng chất một cách hiệu quả, đẩy nhanh quá trình sinh trưởng, giúp cây đạt năng suất cao trong nông nghiệp.
  • Đất phù sa là loại đất không lẫn các tạp chất gây ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển của cây. Cũng như đất không phát sinh các côn trùng hoặc mầm cỏ và hàm lượng Mg, Ca trong đất luôn cao hơn hẳn so với Na, K và dao động khá mạnh, giàu chất dinh dưỡng có ích cho cây trồng.
  • Bởi vì có thành phần tự nhiên là đất sét và keo đất nên đất phù sa có khả năng giữ nước lâu với lượng đất vừa phải, không làm cho cây bị ngập, úng.

  • Những hạt keo trong đất liên kết với các thành phần trong đất phù sa, tạo thành một cấu trúc giúp đất luôn có độ ẩm vừa đủ, khả năng thoáng khí vừa đủ với nhiệt độ và chất lượng dinh dưỡng nằm ở mức ổn định.
  • Các thành phần tự nhiên trong đất đã đầy đủ các chất hữu cơ, chất khoáng, vô cơ, vi lượng, đa lượng, các loại vi sinh vật cùng hạt keo liên kết đất, giúp cây trồng có thể phát triển tốt nhất mà không cần phải bón quá nhiều các loại phân hoá học, giúp tiết kiệm chi phí, nâng cao giá trị nông sản.
  • Bởi vì có các lượng vi sinh vật dồi dào trong đất giúp cung cấp dinh dưỡng, tạo độ tơi xốp, thoáng khí cho đất. Ngoài ra còn giúp tỉa sạch các phần rễ chết hoặc khi các bộ phận rễ không còn khả năng hoạt động tốt.
  • Đất phù sa có nhiều ở Việt Nam tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển nông nghiệp, giúp các loại cây nông nghiệp, cây ăn quả phát triển tốt, cho quả giòn, ngon, giúp các loại rau đậm vị, không còn bón phân hoá học.
Nhược điểm của đất phù sa

Do các đặc tính giúp cây trồng phát triển mạnh mẽ, có được năng suất cao nên đây là loại đất gần như không có nhược điểm gì cả.

Đất phù sa có thể trồng được cây gì?

Đất phù sa cho cây mía năng suất cao

Đất phù sa có thể dùng để trồng được các loại cây phổ biến và mang lại năng suất cao, ví dụ như:

  • Các loại cây công nghiệp như đậu phộng, đậu tương, bông vải, thuốc lá, cây đay và đặc biệt nhất là cây mía.
  • Các loại cây ăn quả cũng thường được dùng đất phù sa để trồng như măng cụt, sầu riêng, bưởi đường, chôm chôm, nhãn, cam, quýt, chanh, xoài, ổi, chuối,…
  • Các loại cây lúa, hoa màu và rau.

Đất đen

Đất đen được xem là một trong các loại đất chuyên dùng cho trồng cây công trình phổ biến nhất hiện nay với giàu các loại khoáng chất dinh dưỡng cần thiết giúp cây phát triển tốt hơn cả việc bón phân hoá học.

Đất đen giàu canxi, kali và magie nhưng lại nghèo hàm lượng nitơ. Chúng có lợi thế với việc chứa rất nhiều loại dinh dưỡng mà cây xanh cần và giữ độ ẩm rất tốt, thích hợp cho sự phát triển trung bình cho hầu hết các loại cây trồng, nhung không có nghĩa là nó là loại cây trồng tốt nhất trong trồng trọt.

 

Đất đen là một trong những loại đất trồng cây công trình phổ biến nhất hiện nay

Ưu điểm của đất đen
  • Đất đen sở hữu hàm lượng mùn, đạm và lân khá cao với tỷ lệ là 70/100, đem đến giá trị dinh dưỡng cao cho các loại cây xanh
  • Ngoài ra còn có thể giúp các loại cây ăn quả, cây trồng lấy năng suất cao
  • Bạn có thể sử dụng đất đen trồng cây thay vì bón phân hoá học vì đất đen có thành phần thịt cơ giới trung bình và thịt nặng, có độ màu mỡ cao, có thể so sánh được với các loại phân hoá học trên thị trường hiện nay
Nhược điểm của đất đen
  • Giá thành cao
Đất đen có thể trồng được cây gì?

Bạn có thể sử dụng đất đen để trồng các loại cây trồng cạn như:

  • Các loại cây hàng năm như thuốc lá, các loại đậu đỗ, bông vải, bắp,…
  • Các loại cây dài ngày như cà phê, chuối, cây ăn trái,…

Cây cà phê được trồng trên đất đen

Đất đỏ – Đất tơi xốp lý tưởng cho cây công trình

Đất đỏ là một trong những loại đất dùng để trồng cây công trình phổ biến nhất hiện nay với khả năng giữ ẩm cực tốt. Đồng thời đây là một loại đất tơi xốp có thể giữ được độ tơi xốp của mình trong một quãng thời gian dài. Đất đỏ là loại đất có màu nâu đỏ khá bắt mắt.

Ưu điểm của đất đỏ
  • Là đất nguyên chất, phong phú với những loài vi sinh vật hữu ích, có nhiều hooc môn kích thích khả năng tăng trưởng tự nhiên của cây.
  • Đất có khả năng thấm nước tốt cũng như thoáng khí nhanh
Nhược điểm của đất đỏ

Hiện tại vẫn chưa tìm thấy những nhược điểm nào của loại đất chuyên dùng để trồng cây công trình hiệu quả này cả.

Đất đỏ có thể trồng được cây gì?

Đất đỏ thích hợp trồng được các loại cây như sau, bao gồm:

  • Các loại cây công nghiệp dài ngày như cà phê, hồ tiêu, chè, cao su, điều,…
  • Các loại cây ăn trái như bơ, sầu riêng, cam, quýt đường, mắc ca,…
  • Ngoài ra, đất đỏ còn thích hợp dùng để trồng cây hoa hoè.

Cây bơ sai quả trên đất đỏ

Đối với nước ta là một nước có nền nông nghiệp phát triển thì các loại đất luôn được coi như người bạn lâu năm, thân thiết và gắn bó với mỗi người. Nếu như bạn muốn tìm hiểu thêm về các loại đất trồng cây phổ biến nhất hiện nay, bài viết này chính là dành cho bạn đó.

 Xem thêm:


Tài liệu tham khảo:

  • Soil (1)
  • Which Soil Is Best for Plant Growth? (2)

Tôi là My Loan, quản lý vấn đề sổ sách và nội dung bài viết trên website Vườn ươm số 1

Hãy cùng VUS1 tìm hiểu thêm về các loại cây phổ biến nhé!

Cây lộc vừng Cây bóng mát Cây lấy gỗ
Cây thân gỗ Cây ưa bóng râm Cây công trình
Cây bonsai Cây bông trang Cây trồng hàng rào
Cây leo giàn Cây chịu nắng nóng Cây bụi cảnh quan
Cây cảnh quý hiếm Cây trang trí sân vườn Cây trồng công viên
Cây cho quán cafe Cây chuông vàng Cây trồng công viên
Cây thủy sinh Cỏ trồng sân vườn Cây bụi cảnh quan